ارزیابی شاخص‌های تحمل به شوری در ژنوتیپ‌های پنبه با استفاده از روش GGE biplot

به‎منظور ارزیابی و مقایسه از ژنوتیپ­ها و دورگ­های جدید پنبه که طی آزمایش­های متعدد مورد گزینش قرار گرفته­ و از نظر صفات کمی و کیفی ویژگی­های ممتازی بودند، این پروژه در قالب طرح بلوک­های کامل تصادفی با 3 تکرار در دو منطقه هاشم­آباد (بدون تنش) و انبارالوم (تنش شوری) طی دو سال 94-1393 انجام شد. 38 ژنوتیپ به همراه دو رقم تجاری گلستان و سپید (به‎عنوان شاهد) مورد مقایسه قرار گرفتند.صفات اندازه­گیری شده شامل: عملکرد (چین اول، چین دوم و عملکرد کل)، اجزای عملکرد (وزن غوزه، تعداد غوزه، طول و تعداد شاخه های زایا)، ارتفاع بوته‌ و زودرسی (نسبت چین اول به عملکرد کل) بود. نتایج تجزیه واریانس نشان داد که بین ژنوتیپ­های مورد بررسی در سال‌ها و مکان‌های انجام آزمایش از نظر اکثر صفات مورد بررسی تفاوت آماری معنی­داری در سطح 5% یا 1% وجود دارد. بیشترین میزان عملکرد را در شرایط بدون تنش ژنوتیپ­های Er26،Tj82 ، Tj135 و DB24 از خود نشان دادند. اما رتبه­بندی تیمارها در شرایط تنش متفاوت بود و ژنوتیپ­های Tj174،Er34 و Tj135 بیشترین عملکرد را در شرایط تنش شوری تولید کردند. ازنظر شاخص تحمل ژنوتیپ­های Er26، Er29 و Tj82 برتر از بقیه ژنوتیپ­ها بودند. اما بر اساس شاخص حساسیت به تنش (SSI)ژنوتیپ­های Er29، Tj185 و Er26 حساس‌تر بودند. در نمودار رسم شده توسط نرم­افزار GGE biplot دو مؤلفه تعیین شده در مجموع 94 درصد از تغییرات را توجیه کرد. سرانجام از نظر تحمل شوری ژنوتیپ‎های Tj135، Er38 و Tj82 بعنوان برترین و متحمل­ترین ژنوتیپ‌ها انتخاب ‌و معرفی شدند.